De Mitoni of Tingkepan traditie op Java
In de zevende maand van de zwangerschap wordt op Java een ceremonie georganiseerd voor de aanstaande moeder en haar baby.
Het woord “Mitoni” is gebaseerd op het woord pitu dat in het Javaans 7 betekent. Om deze reden wordt als datum voor de ceremonie het liefst de 7, 17 of 27ste dag van de zevende maand gekozen.
Mitoni wordt ook Tingkeban genoemd. Deze naam is gebaseerd op het verhaal van een man en vrouw genaamd Ki Sedya en Ni Satingkeb die rond het jaar 1150, ongeveer 835 jaar geleden, op Java woonden. Samen hadden zij 9 kinderen gekregen, maar triest genoeg stierven al hun kinderen op jonge leeftijd. Sedya en Satingkeb vroegen hun koning, koning Jayabaya van Kediri, om raad. Koning Jayabaya heeft hen toen de Tingkeban of Mitoni-ceremonie aangeraden. Dit is uitgegroeid tot een traditie die zich heeft verspreid over geheel Java en van generatie op generatie is doorgegeven. Tot de dag van vandaag is dit oude gebruik nog overal op Java terug te vinden is, al zijn er wel lokale verschillen.
Op de foto’s zie je hoe de Mitoni-ceremonie in een dorp vlakbij Yogyakarta wordt uitgevoerd. Het leuke is dat nu de man meer wordt betrokken bij het ritueel dan vroeger.
De ceremonie bestaat uit de volgende stappen:
Sungkeman ◀
De ceremonie begint met het vragen om zegeningen van de oudere familieleden.
Siraman ◀
Als de oudere familieleden hun zegeningen hebben gegeven, wordt de aanstaande moeder gewassen met water uit zeven verschillende bronnen.
Aan het water zijn zeven verschillende bloemen (kembang Setaman) toegevoegd. Zoals bijvoorbeeld: rode en witte Rozen, Jasmijn Kantil en Kenanga.. In sommige streken is het gebruikelijk dat de aanstaande moeder een kippenei vasthoudt tijdens het wassen.
Het wassen staat symbool voor een spirituele reiniging en de overgang naar haar nieuwe rol als moeder.
Ganti Busono ◀
Na het wassen verkleedt de aanstaande moeder zich zeven maal en draagt ze zeven verschillende batik doeken. Onder de batikdoeken draagt ze een witte doek. De kleur wit staat symbool voor oprechtheid.
Ze kiest zeven batikpatronen uit de patronen die bij deze ceremonie horen. Hiermee laat zij zien wat zij haar kind toewenst.
Als laatste doek wordt altijd gekozen voor een doek van Lurik Lasem. Dit is het eenvoudigste Lurik motief. De gedachte hier achter is dat luxe en rijkdom niet de essentie van het leven weergeven. Je vindt je geluk in de basis en eenvoud van het leven.
De twee lijnen in Lurik Lasem hebben ook een betekenis. De verticale lijn symboliseert onze relatie met God of de kosmos en de horizontale lijn staat voor onze relatie met de medemens.
Naast de Lurik Lasem kiest de aanstaande moeder nog zes batikmotieven uit de volgende motieven:
Sido Asih
Sido Asih staat voor liefde. Je spreekt de hoop uit dat de baby liefdevol opgroeit.
Parang Kusumo
Parang Kusumo wenst dat de baby slim en moedig wordt en de trots van de familie.
Semen Rama
Semen Rama laat zien dat je hoopt dat de baby net zo veel liefde zal krijgen en geven als Rama and Shinta (een hecht koppel uit de mythische verhalen)
Cakar Ayam
Cakar Ayam spreekt de hoop uit dat de baby later zelfstandig en vermogend in het leven zal staan.
Babon Anggrem
Met Babon Anggrem hoop je op een vlotte en veilige bevalling. Dit motief symboliseert de liefde van een moeder voor haar kind.
Sido Drajat
Met Sido Drajat hoop je dat de baby later een goede positie zal innemen in de samenleving.
Cuwiri
Cuwiri spreekt de hoop uit dat de baby zal groeien. Zowel letterlijk als figuurlijk.
Kasatriyan
Met Kasatriyan hoop je dat de baby een attent en eerlijk persoon wordt en een stabiel leven zal leiden.
Sido Mukti
Sido Mukti staat voor de wens dat de baby een gerespecteerd persoon wordt in de gemeenschap.
Grompol
Met Grompol wens je harmonie en eenheid in de familie.
Truntum
Met Truntum spreek je de hoop uit dat de baby met geduld en liefde naar volwassenheid wordt begeleid. Je hoopt dat vooral de goede eigenschappen van de ouders door het kind worden overgenomen.
Udan Liris
Met Udan Liris hoop je dat de baby een standvastig en zorgzaam karakter krijgt en goed kan omgaan met tegenslagen.
Wahyu Tumurun
Met Wahyu Tumurun hoop je dat God of de kosmos de baby zal leiden en beschermen.
Prabu Anom
Met Prabu Anom spreek je de hoop uit dat het kind later trots zal zijn op zijn of haar afkomst.
Lasem
Lurik is geen batik maar een traditioneel stof. Lurik Lasem is het eenvoudigste motief. Met deze doek wordt aangegeven dat geluk te vinden is in eenvoud. De verticale lijnen in deze geweven stof symboliseren onze relatie met God of de kosmos en de horizontale lijnen staan voor onze relatie met onze medemens.
Koord van palmbladeren ◀
Nadat de moeder zich zeven maal heeft omgekleed snijdt de aanstaande vader een koord door, dat gemaakt is van palmbladeren en dat door de aanstaande moeder om haar middel wordt gedragen. Hiermee wordt de hoop uitgesproken dat de bevalling voorspoedig zal verlopen.
Brojolan- ceremonie ◀
Kokosnoot
Met de zelfde reden wordt een kokosnoot van boven naar beneden onder de kleding van de aanstaande moeder doorgeleid, door de moeder en schoonmoeder van de aanstaande moeder.
De symbolische betekenis van deze ceremonie is dat de baby gemakkelijk en zonder problemen geboren zal worden.
In sommige plekken wordt de kokosnoot daarna in bed gelegd zoals je een baby in bed zou leggen. In andere regio’s word de kokosnoot vervolgens doormidden gehakt door de aanstaande vader. De betekenis van dit ritueel is het uiten van de hoop dat de baby een sterk karakter zal krijgen.
Op de kokosnoot worden afbeeldingen van Arjuna en Shinta geschilderd. Dit zorgt ervoor dat de baby uitgroeit tot een mooie vrouw of man.
Kippenei
KippeneiIn sommige streken wordt geen kokosnoot maar een ei door de kleding van de aanstaande moeder geleid, door de aanstaande vader, die het vervolgens op de grond kapot laat vallen. Ook dit staat symbool voor de hoop dat de baby gemakkelijk en zonder obstakels geboren zal worden.
Eten ◀
Eten ◀De gasten krijgen eten waaronder zeven verschillende soorten pudding en tumpeng kuat (rijst in de vorm van een kegel) zodat de baby gezond en sterk wordt.
Rujak ◀
De gasten kunnen rujak “kopen” en betalen met symbolische muntjes van aardewerk (kreweng). De pot met de muntjes wordt vervolgens gebroken in de hoop dat het kind veel voorspoed en welvaart te wachten staat en zijn ouders geluk zal brengen.
Leuk cadeau voor een baby-shower of gender-reveal party
In Nederland is het lastig en ingewikkeld de Mitoni ceremonie uit te voeren. Om de filosofie hierachter wel in leven te houden, hebben we babyslabbetjes laten maken van een aantal Mitoni-motieven.
Dit is een leuk en origineel cadeau bij een babyshower of gender-reveal party. Zo geef je een kado met betekenis. Je brengt je hoop en wensen over aan de aanstaande moeder en de baby.
Deze slabbetjes kan je los kopen, maar ook alle zeven samen heel voordelig met een mooie korting en in een passende cadeauverpakking met uitleg>>>
We hebben als motieven: Udan Liris, Grompol, Prabu Anom, Wahyu Tumurun , Sido Mukti, Truntum (Je kan hier kiezen tussen de kroon of de Garuda) en tot slot Lurik Lasem (Je kan hier kiezen tussen rood of blauw).
