Truntum is een van de bekendste nitik patronen en is ontstaan vanuit het liefdesverdriet van Kanjeng Ratu Kencana, de dochter van Sunan Pakubuwana III.
Toen haar man liefde voelde voor een andere vrouw werd ze erg droevig en staarde ze naar de sterrenhemel. Geïnspireerd door de sterrenhemel maakte ze het truntum-motief.
Haar man raakte onder de indruk van de zorgvuldigheid van zijn vrouw en de schoonheid van het motief. Zijn liefde voor haar kwam in alle volheid terug.
Nog steeds wordt het maken van batik en nitik in het bijzonder, als een vorm van meditatie beschouwd.
Het woord truntum zou zijn afgeleid van het woord “tumartuntum” of “tuntun” dat “begeleiden” betekent of van “tentrem” dat “vredig” betekent.
Hierdoor wordt truntum gezien als symbool voor ontwaakte liefde en begeleiding.
Het is hierdoor de favoriete kleding voor ouders van het bruidspaar.
Het motief wordt gebruikt in de ceremonie die in de zevende maand van de zwangerschap wordt gehouden. De aanstaande moeder laat met de keuze voor dit motief zien dat zij haar kind met geduld en liefde naar volwassenheid zal begeleiden.
Truntum komt ook voor met een afbeelding van de Garuda. Het motief wordt dan Truntum Gurdo genoemd.
Dit motief is altijd erg populair geweest. Dit is een foto van rond 1900
